30 Nov 2024 - thoughts
Temples and Ashrams are two sacred institutions in Hinduism and other spiritual traditions, each serving unique primary purposes and exhibiting distinct characteristics.
A temple is primarily a house of God or a specific deity and it is a sacred space dedicated to worship, prayer, and rituals aimed at connecting with the divine whereas an Ashram is primarily a spiritual hermitage or a community centered around a guru (spiritual teacher) for learning, spiritual practice, and self-realisation and it's a place for focused spiritual growth.
The central focus is the deity residing within the sanctum (Garbhagriha) and activities revolve around the worship of this deity through offerings (pujas), prayers, hymns, and festivals while the central focus is on spiritual learning, meditation, yoga, and service under the guidance of the guru and the emphasis is on personal and communal spiritual development.
The design of a temple often follows specific religious Shilpa Shastras guidelines but Ashrams can vary greatly in structure. Ashrams often include living quarters for residents/disciples, a place for teachings and meditation hall/space, a communal kitchen, and possibly facilities for yoga or other practices.
Temples are usually managed by priests while an Ashram is led by a guru/senior disciple of guru who provides spiritual guidance and teachings.
Visits to temples are typically for a shorter duration and people may stay in an Ashram for longer periods.
As mentioned earlier, I believe it's essential to differentiate between a temple and an Ashram. A temple is a sacred space where sanctity is inherently present, regardless of individual beliefs. Disagreeing with this notion may indicate a lack of faith or atheistic tendencies.
An Ashram, on the other hand, is a place where the sanctity can be questioned, and opinions about its sacredness may vary.
To attract visitors, an Ashram may install deities, but its inherent atmosphere remains. While the specific area housing the deity may be considered sacred, the surrounding Ashram environment still prevails. In fact, to have darshan (viewing) of the deity, one must navigate through the Ashram's surroundings.
OSHO of Rajaneesh in Pune too was a Ashtram ! And about this place, the less said the better. And we know what happened in Asaram Bapuji's Ashram in Jodhpur or in Nityananda's Ashram in Bangalore on the outskirts. It is true that not all Ashrams are bad.
Sathya Sai Ashram in Puttaparthi and AOL (Art of the Living) Ashram on Bangalore outskirts comes under the Ashram category and in my opinion both are definitely not temples as claimed by the followers of Puttaparthi or AOL. Until now the Ashrams' social activities are good and commendable.
But, sorry, an Ashram can't be a temple. Always opinion differs. I may be wrong according to many. But I am firm. I shall never acknowledge the sanctity of Ashrams and I consider them as a place to visit just like any other good places to visit.
Another very important aspect we need to look into is that even when you are dissatisfied with the atmosphere/arrangements/ treatment etc, we visit the same temple again and again while it is not so in case of Ashrams (even if any deity is installed).
***
ಆಶ್ರಮವನ್ನು ದೇವಸ್ಥಾನ ಎಂದು ಕರೆಯಬಹುದೇ?
ದೇವಸ್ಥಾನಗಳು ಮತ್ತು ಆಶ್ರಮಗಳು ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮ ಮತ್ತು ಇತರ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳಲ್ಲಿನ ಎರಡು ಪವಿತ್ರ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಾಗಿವೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಯೊಂದೂ ತನ್ನದೇ ಆದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಉದ್ದೇಶಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ವಿಭಿನ್ನ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತದೆ.
ದೇವಸ್ಥಾನವು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ದೇವರ ಮನೆ ಅಥವಾ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ದೇವತೆಯ ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ. ಇದು ದೈವದೊಂದಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕ ಸಾಧಿಸುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಪೂಜೆ, ಪ್ರಾರ್ಥನೆ ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ವಿಧಿಗಳಿಗೆ ಮೀಸಲಾದ ಪವಿತ್ರ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ. ಆದರೆ, ಆಶ್ರಮವು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಗುರುವಿನ (ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಶಿಕ್ಷಕ) ಸುತ್ತ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತವಾದ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ತಪೋವನ ಅಥವಾ ಸಮುದಾಯವಾಗಿದ್ದು, ಕಲಿಕೆ, ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಅಭ್ಯಾಸ ಮತ್ತು ಆತ್ಮಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರಕ್ಕಾಗಿ ಇರುವ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ. ಇದು ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ತಾಣವಾಗಿದೆ.
ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ, ಗರ್ಭಗುಡಿಯೊಳಗೆ ನೆಲೆಸಿರುವ ದೇವತೆಯು ಕೇಂದ್ರ ಬಿಂದುವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಪೂಜೆ, ಪ್ರಾರ್ಥನೆ, ಭಜನೆಗಳು ಮತ್ತು ಉತ್ಸವಗಳ ಮೂಲಕ ದೇವತೆಯನ್ನು ಆರಾಧಿಸುವುದು ಚಟುವಟಿಕೆಗಳ ಸುತ್ತ ಸುತ್ತುತ್ತದೆ. ಆದರೆ, ಆಶ್ರಮದಲ್ಲಿ, ಗುರುವಿನ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಕಲಿಕೆ, ಧ್ಯಾನ, ಯೋಗ ಮತ್ತು ಸೇವೆಗೆ ಕೇಂದ್ರ ಗಮನ ಇರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ವೈಯಕ್ತಿಕ ಹಾಗೂ ಸಾಮೂಹಿಕ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಒತ್ತು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ.
ದೇವಸ್ಥಾನದ ವಿನ್ಯಾಸವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಧಾರ್ಮಿಕ ಶಿಲ್ಪ ಶಾಸ್ತ್ರದ ಮಾರ್ಗಸೂಚಿಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಆಶ್ರಮಗಳ ರಚನೆಯಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ವ್ಯತ್ಯಾಸವಿರುತ್ತದೆ. ಆಶ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ನಿವಾಸಿಗಳು/ಶಿಷ್ಯರಿಗಾಗಿ ವಸತಿ ಕೊಠಡಿಗಳು, ಬೋಧನೆ ಮತ್ತು ಧ್ಯಾನಕ್ಕಾಗಿ ಸಭಾಂಗಣ/ಸ್ಥಳ, ಸಾಮೂಹಿಕ ಅಡುಗೆಮನೆ ಮತ್ತು ಯೋಗ ಅಥವಾ ಇತರ ಅಭ್ಯಾಸಗಳಿಗಾಗಿ ಸೌಲಭ್ಯಗಳು ಇರುತ್ತವೆ.
ದೇವಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಅರ್ಚಕರು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಆಶ್ರಮವನ್ನು ಒಬ್ಬ ಗುರು ಅಥವಾ ಗುರುವಿನ ಹಿರಿಯ ಶಿಷ್ಯರು ಮುನ್ನಡೆಸುತ್ತಾರೆ. ಅವರು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ ಮತ್ತು ಬೋಧನೆಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತಾರೆ.
ದೇವಸ್ಥಾನಗಳಿಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುವುದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕಡಿಮೆ ಅವಧಿಗೆ ಇರುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಜನರು ಆಶ್ರಮದಲ್ಲಿ ದೀರ್ಘಕಾಲ ಉಳಿಯಬಹುದು.
ಮೊದಲೇ ಹೇಳಿದಂತೆ, ದೇವಸ್ಥಾನ ಮತ್ತು ಆಶ್ರಮದ ನಡುವೆ ವ್ಯತ್ಯಾಸವನ್ನು ಗುರುತಿಸುವುದು ಅತ್ಯಗತ್ಯ ಎಂದು ನಾನು ನಂಬುತ್ತೇನೆ. ದೇವಸ್ಥಾನವು ಒಂದು ಪವಿತ್ರ ಸ್ಥಳವಾಗಿದ್ದು, ಅಲ್ಲಿ ಪವಿತ್ರತೆಯು ವೈಯಕ್ತಿಕ ನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ಲೆಕ್ಕಿಸದೆ ಅಂತರ್ಗತವಾಗಿ ಇರುತ್ತದೆ. ಈ ಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ಒಪ್ಪದಿರುವುದು ನಂಬಿಕೆಯ ಕೊರತೆ ಅಥವಾ ನಾಸ್ತಿಕತೆಯ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಸೂಚಿಸಬಹುದು.
ಮತ್ತೊಂದೆಡೆ, ಆಶ್ರಮವು ಅದರ ಪವಿತ್ರತೆಯನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸಬಹುದಾದ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಅದರ ಪಾವಿತ್ರ್ಯತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳು ಭಿನ್ನವಾಗಿರಬಹುದು.
ಸಂದರ್ಶಕರನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸಲು ಆಶ್ರಮದಲ್ಲಿ ದೇವತೆಗಳ ವಿಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಬಹುದು, ಆದರೆ ಅದರ ಅಂತರ್ಗತ ವಾತಾವರಣವು ಹಾಗೆಯೇ ಉಳಿಯುತ್ತದೆ. ದೇವತೆ ನೆಲೆಸಿರುವ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಪವಿತ್ರವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಬಹುದಾದರೂ, ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಆಶ್ರಮದ ವಾತಾವರಣವು ಇನ್ನೂ ಪ್ರಬಲವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ವಾಸ್ತವವಾಗಿ, ದೇವತೆಯ ದರ್ಶನಕ್ಕಾಗಿ (ನೋಡಲು), ಒಬ್ಬರು ಆಶ್ರಮದ ಪರಿಸರದ ಮೂಲಕವೇ ಸಾಗಬೇಕು.
ಪುಣೆಯಲ್ಲಿರುವ ರಜನೀಶ್‌ನ ಓಶೋ ಆಶ್ರಮವೂ ಒಂದು ಆಶ್ರಮವೇ! ಮತ್ತು ಆ ಸ್ಥಳದ ಬಗ್ಗೆ ಕಡಿಮೆ ಮಾತನಾಡಿದರೆ ಉತ್ತಮ. ಜೋಧ್‌ಪುರದಲ್ಲಿರುವ ಆಸಾರಾಮ್ ಬಾಪುಜಿಯ ಆಶ್ರಮದಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಹೊರವಲಯದಲ್ಲಿರುವ ನಿತ್ಯಾನಂದನ ಆಶ್ರಮದಲ್ಲಿ ಏನಾಯಿತು ಎಂಬುದು ನಮಗೆ ತಿಳಿದಿದೆ. ಎಲ್ಲಾ ಆಶ್ರಮಗಳು ಕೆಟ್ಟದ್ದಾಗಿಲ್ಲ ಎಂಬುದೂ ನಿಜ.
ಪುಟ್ಟಪರ್ತಿಯ ಸತ್ಯ ಸಾಯಿ ಆಶ್ರಮ ಮತ್ತು ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಹೊರವಲಯದಲ್ಲಿರುವ ಎಒಎಲ್ (Art of the Living) ಆಶ್ರಮವು ಆಶ್ರಮದ ವರ್ಗಕ್ಕೆ ಸೇರುತ್ತವೆ. ಆದರೆ ನನ್ನ ಅಭಿಪ್ರಾಯದಲ್ಲಿ, ಪುಟ್ಟಪರ್ತಿ ಅಥವಾ ಎಒಎಲ್ ಅನುಯಾಯಿಗಳು ಹೇಳಿಕೊಂಡಂತೆ ಇವೆರಡೂ ಖಂಡಿತವಾಗಿಯೂ ದೇವಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲ. ಇಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ, ಈ ಆಶ್ರಮಗಳ ಸಾಮಾಜಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು ಉತ್ತಮ ಮತ್ತು ಶ್ಲಾಘನೀಯವಾಗಿವೆ.
ಆದರೆ, ಕ್ಷಮಿಸಿ, ಆಶ್ರಮವನ್ನು ದೇವಸ್ಥಾನವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳು ಯಾವಾಗಲೂ ಭಿನ್ನವಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಅನೇಕರ ಪ್ರಕಾರ ನಾನು ತಪ್ಪಾಗಿರಬಹುದು. ಆದರೆ ನನ್ನ ನಿಲುವಿನಲ್ಲಿ ನಾನು ದೃಢವಾಗಿದ್ದೇನೆ. ನಾನು ಎಂದಿಗೂ ಆಶ್ರಮಗಳ ಪಾವಿತ್ರ್ಯತೆಯನ್ನು ಒಪ್ಪುವುದಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಭೇಟಿ ನೀಡಲು ಅವುಗಳನ್ನು ಇತರ ಉತ್ತಮ ಸ್ಥಳಗಳಂತೆ ಮಾತ್ರ ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತೇನೆ.
ನಾವು ಗಮನಿಸಬೇಕಾದ ಮತ್ತೊಂದು ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶವೆಂದರೆ, ಅಲ್ಲಿನ ವಾತಾವರಣ/ವ್ಯವಸ್ಥೆ/ಸತ್ಕಾರ ಇತ್ಯಾದಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ ನಿಮಗೆ ಅಸಮಾಧಾನವಿದ್ದರೂ ಸಹ, ನಾವು ಅದೇ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುತ್ತೇವೆ. ಆದರೆ ಆಶ್ರಮಗಳ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ (ಯಾವುದೇ ದೇವತೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ್ದರೂ ಸಹ) ಹಾಗೆ ಆಗುವುದಿಲ್ಲ.
***
No comments:
Post a Comment