30 Aug 2020 - ನೆನಪು
ಆರ್. ಗಣೇಶಪ್ರಸಾದ್ ಇಂದಿಗೂ ನನ್ನ ಆತ್ಮೀಯ ಗೆಳೆಯನಾಗಿದ್ದಾನೆ. ಗಣೇಶ ಐದನೇ ತರಗತಿಯಿಂದಲೇ ನನ್ನೊಂದಿಗೆ ಓದುತ್ತಿದ್ದರೂ, ಕಾರಣವೇ ನೆನಪಿಲ್ಲ, ನಾವು ಎಂದಿಗೂ ಮಾತನಾಡುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ೧೯೬೯ರಲ್ಲಿ ನಾವಿಬ್ಬರೂ ಎಂಟನೇ ತರಗತಿಗೆ ಮತ್ತೆ ಒಂದೇ ಹುಡುಗರ ಶಾಲೆಗೆ ಸೇರಿಕೊಂಡೆವು. ನಾನು ಕೂರುತ್ತಿದ್ದ ಬೆಂಚಿನ ಹಿಂದೆಯೇ ಗಣೇಶನ ಸ್ಥಾನವಿತ್ತು. ನಾವಿಬ್ಬರೂ ಮಾತನಾಡದಿರುವುದನ್ನು ಗಮನಿಸಿದ ಅವನ ಸಹಪಾಠಿಗಳು ನಮ್ಮನ್ನು ಬೆಸೆಯುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ, ನಮ್ಮಿಬ್ಬರಿಂದಲೂ ಕೈಕುಲುಕಿಸಿದರು. ಅಂದಿನಿಂದ ನಾವು ಶಾಲೆಯಿಂದ ಮನೆಗೆ ಒಟ್ಟಿಗೆ ಹಿಂತಿರುಗಲು ಶುರುಮಾಡಿದೆವು; ಅವನ ಮನೆ ನನ್ನ ಮನೆಗಿಂತ ಮುಂಚೆಯೇ ಸಿಗುತ್ತಿತ್ತು.
ಒಂದೆರಡು ದಿನಗಳ ನಂತರ, ಗಣೇಶ ಸಂಜೆಯ ಹೊತ್ತು ಮುಖ್ಯ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯ ಕಡೆಗೆ ಹೋಗಿ ತಿರುಗಾಡಲು ನನ್ನನ್ನು ಆಹ್ವಾನಿಸಿದ. ಆ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ನಮ್ಮ ಮನೆಯಿಂದ ಸುಮಾರು ಎರಡೂವರೆ ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ದೂರವಿತ್ತು. ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿಯೇ ಎಷ್ಟು ಹೊತ್ತಿಗೆ ಹೊರಡಬೇಕು ಎಂದು ನಿರ್ಧರಿಸಿ, ಸಂಜೆ ತಿರುಗಾಡಲು ಒಪ್ಪಿದೆವು. ಅಂದಿನಿಂದ ನಮ್ಮಿಬ್ಬರ ಸಂಜೆ ನಡಿಗೆಯ ಅಭ್ಯಾಸ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು.
ಶಾಲೆಯಿಂದ ಮನೆಗೆ ಬಂದ ನಂತರ, ಮುಖ ತೊಳೆದು ಬಟ್ಟೆ ಬದಲಾಯಿಸಿ ನಾನು ಪ್ರತಿದಿನ ಸಂಜೆ ಗಣೇಶನ ಮನೆಗೆ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದೆ. "ಗಣೇಶಾ" ಎಂದು ಕರೆದರೆ, ಅವನು "ಬಂದೆ!" ಎಂದು ಹೇಳಿ ಹೊರಗೆ ಬರುತ್ತಿದ್ದನು. ಅವನು ಸಿದ್ಧವಾಗದಿದ್ದರೆ, ಅವನ ತಾಯಿ ನನ್ನನ್ನು ಒಳಗೆ ಕರೆದು ಕುಳ್ಳಿರಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನೆಗಳಲ್ಲಿರುವಂತೆ, ಅವರಮ್ಮ ನನ್ನ ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಇತರ ವಿಷಯಗಳ ಬಗ್ಗೆ ವಿಚಾರಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಗಣೇಶ ಸಿದ್ಧನಾಗಿ ಬಂದ ತಕ್ಷಣ, ನಾವಿಬ್ಬರೂ ನಮ್ಮ ನಡಿಗೆಯನ್ನು ಶುರುಮಾಡುತ್ತಿದ್ದೆವು.
ಗಣೇಶನ ಆಪ್ತ ಸ್ನೇಹಿತರಾದ ಅನಂತಶಯನ ಮತ್ತು ರಾಜಶೇಖರ ಒಂದೆರಡು ಬಾರಿ ನಮ್ಮ ಜೊತೆ ಸೇರಿಕೊಂಡಿದ್ದು ನನ್ನ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಅಚ್ಚಳಿಯದೆ ಉಳಿದಿದೆ. ರಾಜಶೇಖರ ನಮ್ಮ ಮನೆಯ ಸಮೀಪವೇ ಇರುವುದರಿಂದ ಆಗಾಗ್ಗೆ ಸಿಗುತ್ತಲೇ ಇರುತ್ತಾನೆ. ಅನಂತಶಯನ ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿದ್ದಾನೆ.
ಇನ್ನು ಸಂಜೆಯ ನಡಿಗೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಹೇಳುವುದಾದರೆ, ನಮಗೆ ಯಾವುದೇ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಗುರಿಯಿರಲಿಲ್ಲ. ಸುಮ್ಮನೆ ನಗರದ (ಸಿಟಿ) ಕಡೆಗೆ ನಡೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗುವುದು ಅಷ್ಟೇ ನಮ್ಮ ಕೆಲಸವಾಗಿತ್ತು. ಹೊಸ ರಸ್ತೆಗಳನ್ನು ಅನ್ವೇಷಿಸುತ್ತಾ, ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಮನೆಗಳು ಮತ್ತು ಅಂಗಡಿಗಳನ್ನು ಗಮನಿಸುತ್ತಾ ಸಾಗುತ್ತಿದ್ದೆವು. ನಾವು ಪ್ರತಿದಿನ ಹೀಗೆಯೇ ನಿರುದ್ದೇಶವಾಗಿ ತಿರುಗಾಡುತ್ತಿದ್ದೆವು. ಗಣೇಶ ಶಾಲಾ ವಿಷಯಗಳು ಮತ್ತು ಗೆಳೆಯರ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತನಾಡುತ್ತಿದ್ದ, ತನಗೆ ಇಷ್ಟವಾದ ಮತ್ತು ಇಷ್ಟವಾಗದ ಎಲ್ಲ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ನನ್ನೊಂದಿಗೆ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದ. ನಮಗೆ ಬೇರೆ ಕೆಲಸವೇನೂ ಇರುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ, ಸುಮ್ಮನೆ ನಡೆಯುತ್ತಾ ಹೋಗುವುದು. ಆ ನೆನಪುಗಳನ್ನು ಈಗಲೂ ಮೆಲುಕು ಹಾಕಿದರೆ ನಗು ಬರುತ್ತದೆ.
ನಾವು ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದ ದಾರಿಯಲ್ಲಿ, ಗಾಯತ್ರಿ ಟಾಕೀಸ್ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿದ್ದ ಒಂದು ಚಪ್ಪಲಿ ಅಂಗಡಿಯನ್ನು ತೋರಿಸಿ, ಗಣೇಶ ತಾನು ಹಾಕಿಕೊಂಡಿದ್ದ ಚಪ್ಪಲಿಯ ಬಗ್ಗೆ ವಿವರಿಸುತ್ತಿದ್ದ. ಅದರ ಬೆಲೆ ಅತ್ಯಂತ ಕಡಿಮೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾ, ಗುಣಮಟ್ಟದ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಮ್ಮೆಯಿಂದ ಹೊಗಳುತ್ತಿದ್ದ. ಅವನು ಆ ಅಂಗಡಿಯ ಮಾರಾಟಗಾರನೇನೋ ಎಂಬಂತೆ ಮಾತನಾಡುತ್ತಿದ್ದ! ಇವನ ಜೊತೆ ಪ್ರತಿದಿನ ಸಿಟಿ ತನಕ ನಡೆದು ಹೋಗಬೇಕಾಗಿದ್ದರಿಂದ, ನನ್ನ ಚಪ್ಪಲಿಗಳು ಗಟ್ಟಿಯಾಗಿರಬೇಕು ಎಂಬ ಯೋಚನೆ ನನ್ನ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಆಗಲೇ ಮೂಡಿತ್ತು. ಗಣೇಶನ ಮಾತುಗಳಿಂದ ಪ್ರಭಾವಿತನಾದ ನಾನು, ನಾನೂ ಅದೇ ಚಪ್ಪಲಿಯನ್ನು ಕೊಳ್ಳಬೇಕೆಂದು ನಿರ್ಧರಿಸಿದೆ. ಅವನ ಮಾರಾಟ ಕೌಶಲ್ಯದಿಂದಲೂ ನಾನು ಬಹಳ ಪ್ರಭಾವಿತನಾಗಿದ್ದೆ.
ಅಂತೂ ಒಂದು ದಿನ ಮನಸ್ಸು ಮಾಡಿ, ಒಂದು ಜೊತೆ ಟೈರ್ ಚಪ್ಪಲಿಗಳನ್ನು ಕೊಂಡೆ. ಬಹಳ ಸಂತೋಷದಿಂದ ಮನೆಗೆ ಬಂದೆ. ಮಾರನೆಯ ದಿನ ಹೊಸ ಚಪ್ಪಲಿ ಹಾಕಿಕೊಂಡು ಶಾಲೆಗೆ ಹೋದೆ. ಆದರೆ ಅವುಗಳನ್ನು ಹಾಕಿಕೊಂಡಾಗ ಕಾಲುಗಳು ತುಂಬಾ ಭಾರವಾದಂತೆ ಅನಿಸಿತು. ಗಣೇಶನ ಬಳಿ ನನ್ನ ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನು ಹೇಳಿಕೊಂಡಾಗ, ಅವನು ಸಾಂತ್ವನ ಹೇಳಿ, "ಯೋಚನೆ ಮಾಡಬೇಡ, ಇದು ಅಭ್ಯಾಸವಾಗಲು ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಯ ಬೇಕು ಅಷ್ಟೇ. ನೋಡು, ನಾನು ಯಾವಾಗಲೂ ಇದೇ ಚಪ್ಪಲಿ ಹಾಕಿಕೊಳ್ಳುತ್ತೇನೆ" ಎಂದಿದ್ದು ನೆನಪಿದೆ.
ಆ ಚಪ್ಪಲಿಗಳನ್ನು ಧರಿಸಿದಾಗಲೆಲ್ಲ ಗಣೇಶನ ಸಮಾಧಾನದ ಮಾತುಗಳನ್ನೇ ನೆನಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾ, ಕಾಲು ಭಾರವಾದರೂ ಧೈರ್ಯವಾಗಿ ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದೆನು. ದಿನಗಳು ಕಳೆದಂತೆ, ಚಪ್ಪಲಿ ಕಾಲಿಗೆ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಹೊಂದಿಕೊಂಡಿತು. ಮುಂದಿನ ಮೂರು-ನಾಲ್ಕು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ನನಗೆ ಬೇರೆ ಚಪ್ಪಲಿ ಕೊಳ್ಳುವ ಅಗತ್ಯವೇ ಬೀಳಲಿಲ್ಲ. ಗಣೇಶ ವಿಜ್ಞಾನ ವಿಭಾಗವನ್ನು ಆರಿಸಿಕೊಂಡು ಪಿಯುಸಿಗೆ (PUC) ಸೇರಿ ನನ್ನೊಡನೆ ಓದುವುದು ತಪ್ಪಿದರೂ, ಅವನು ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡಿದ ಆ ಚಪ್ಪಲಿ ಮಾತ್ರ ನನ್ನನ್ನು ಬಿಡಲಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಬಹುಕಾಲದವರೆಗೆ ಸವೆಯಲೇ ಇಲ್ಲ.
***
Tyre Slippers Ganeshprasad's 'Durable' Advice
R. Ganeshaprasad remains my close friend to this day. Although Ganesh was in my class since the fifth standard, I never spoke with him for some unknown reason. In 1969, we both joined the same boys' school again for the eighth standard. He sat on the bench directly behind mine. Noticing our silence, the other classmates on his bench made us shake hands, hoping to bring us together. From that day on, we started walking home from school together; his house was just before mine.
A day or two later, Ganesh invited me for an evening walk toward the main market, which was about two and a half kilometers from my house. We decided on the time at school, agreeing to head to the market later that evening. And just like that, our daily evening walking routine began.
Every evening after coming home from school, washing my face, and changing my clothes, I would go to Ganesh's house. When I called out, "Ganesha!" he would reply, "Coming!" and join me outside. If he wasn't yet ready, his mother would invite me in, offering a seat and asking all the usual questions about my studies and activities, as mothers do. Once he was ready, we would begin our walk.
The memories of Ganesh's close friends, Anantashayana and Rajashekara, joining us once or twice are indelible. Rajashekara lives close to my house, so I still meet him occasionally. Anantashayana, however, is now in Bangalore.
Our evening walk had no specific destination; we simply walked toward the city. We explored new roads and casually observed the surrounding houses and shops. We walked aimlessly like this every day. Ganesh would talk to me about school matters and our friends, sharing everything—the things he liked and disliked. We had no particular agenda; we just kept walking. Thinking about those carefree times still makes me smile.
On our usual route, near Gayatri Talkies, Ganesh once pointed out a slipper shop and showed me the tire-soled sandals he was wearing. He proudly boasted about their quality and their low price, sounding exactly like the shop's salesman. Since I was walking that distance with him every day, the thought that my own footwear should be durable had already settled in my mind. Impressed by his sales pitch, I decided I would buy the same sandals.
Finally, one day, I made up my mind and bought a pair of those tire-soled slippers. I returned home very happy. The next day, I wore them to school. However, when I put them on, my feet felt very heavy. I saw Ganesh and shared my problem. I distinctly remember him consoling me, saying, "Don't worry, you just need to get used to them. Look, I always wear those very slippers."
Whenever I wore those sandals and felt my feet heavy, I would recall Ganesh's comforting words and keep walking confidently. As the days passed, the slippers fit my feet perfectly. For the next three or four years, I didn't even need to buy another pair. Even though Ganesh chose the science stream and joined PUC, ending our close daily routine, the slippers he recommended never left my side and never wore out.
***
