.jpeg)
उपन्यास / भाषण - just imagination
उपस्थित सभी मान्यवर (या गण्यमान्य) व्यक्तियों और यहाँ मौजूद वरिष्ठों को मेरा सादर प्रणाम।
सबसे पहले, मैं श्री मिश्रा जी का बहुत आभारी हूँ, क्योंकि उन्होंने आज मुझे इस मंच पर 'एक विषय' के बारे में कुछ बातें आप सबके सामने व्यक्त करने का अवसर प्रदान किया। मैं चाहता था कि प्यार-मोहब्बत और झूठी कहानियों को छोड़कर, मैं आपके सामने कुछ सच्चाई की बातें या फिर 'तस्वीर का दूसरा रुख' पेश कर सकूँ।
जिंदगी क्या होती है, रिश्तों को कैसे निभाना है, इन सब के बारे में बात करने के लिए मैं तो एक गंवार, अनपढ़, लाचार, बेसहारा और नासमझ हूँ । फिर भी मेरा प्रयास है कि मैं आपको अपने विचारों तथा मन की दुविधाओं को अपनी ही परिभाषाओं के द्वारा आप सबको समझा सकूँ।
यह मेरी समझ से बाहर है कि आप मेरी बातों को कितना समझ पाएँगे। जीवन क्या है, और रिश्तों का निर्वाह कैसे करना चाहिए—इन सब पर बोलने के लिए मैं स्वयं एक नासमझ हूँ।
इसके बावजूद, मेरा प्रयास यही है कि मैं अपनी समझ को अपनी ही परिभाषाओं के ज़रिए आपको समझाने का प्रयास कर सकूँ।
क्या आप समझे?
जी हां आज का विषय है 'समझ'। बोलने में तो यह बहुत आसान है पर समझने के लिए इतनी आसान नहीं है । मन की गहराईयों तक पहुंचना तो छोड़िए, दूसरों को समझाना भी एक बड़ी चुनौती होती है। मैं अपनी ही उदाहरण देता हूँ। क्योंकि किसी और के बारे में बताने का हक मुझे तो नहीं है।
शादी से पहले और शादी के बाद कुछ महीनों तक मैं और मेरी धर्मपत्नी "एक दूजे के लिए" जैसे थे । असल में हम दोनों अपनी असलियत छुपाते रहे । लेकिन असलियत को कितने दिन तक छुपाते रह सकते हैं ?
मैं चाहता था कि मेरी पत्नी मेरी बात समझे और माने, लेकिन वो चाहती थी कि मैं उसकी बात समझूँ और मानूँ। दोनों के बीच छोटी-छोटी बातों में भिन्न-भिन्न प्रतिक्रियाएँ होने लगीं ।
एक बार जब तकरार हुई, तो उसने कहा -
"मैं आज रात को खाना नहीं पकाऊँगी।"
लेकिन उसे यह पता नहीं था कि मुझे खाना बनाना आता है। मैं हार मानने के लिए तैयार नहीं था, और इसलिए मैंने खुद खाना पकाया।
जब दूसरी बार झगड़ा हुआ, तो उसने कहा -
"मैं आज से रात में खाना नहीं खाऊँगी, केवल आपके लिए पकाऊँगी।"
मैंने सोचा, "चलो, अच्छा ही हुआ।" कम से कम इस बहाने उसका मोटापा नियंत्रण में तो रहेगा।
पर एक और दिन तो सबसे भयानक था। उसने मुझ पर "ब्रह्मास्त्र" चला दिया।
उसने कहा -
"मैं आज मरने जा रही हूँ।"
मैं सचमुच डर गया, क्योंकि उसके मरने के बाद जेल (चक्की पीसने) और पुलिस थाने का दृश्य मेरी आँखों के सामने आ गया। मुझे हार माननी पड़ी। उसका क्रोध कम करने के लिए किया गया यह प्रयास मुझे बहुत भारी पड़ा।
फिर भी मैं एक अच्छे मौके का इंतजार कर रहा था।
एक दिन मैंने कहा -
"मैं तो तंग आ चुका हूँ, आज मैं नदी में डूबकर मर जाऊँगा।"
वह बोली,
"क्यों जी! याद रखिए, मुझे डराने के लिए भी आपको मेरी अनुमति चाहिए। जब मरना ही है, तो नदी में डूबने की बात क्यों? आपको पता होगा, इस बार मानसून की ख़राबी के कारण नदी में पानी कम हो गया है। अगर डूबने के लिए जाओगे, तो किसी पत्थर से टकराओगे, हाथ-पाँव टूटेंगे, और अस्पताल में आपकी देखभाल के लिए मुझे ही आना पड़ेगा। वैसे भी, बेडरूम का पंखा तीन महीनों से बंद पड़ा है। आपने अब तक ठीक नहीं करवाया। कम से कम आपको मरने के लिए तो आने दो।
मैं सचमुच हार गया।
अब तो आदत हो गई थी। तकरार के बीच ही कई साल गुज़र गए। बेंगलुरु में जीवन ऐसे ही चल रहा था।
यह देखकर, हमारे क्वार्टर में रह रहे कुछ सहकर्मियों ने मेरी बातें शीर्ष अधिकारी तक पहुँचा दी होंगी। एक दिन मेरा स्थानांतरण दिल्ली हो गया। चूँकि मेरे बच्चे कॉलेज में पढ़ते थे, इस कारण मुझे अकेले ही दिल्ली जाना पड़ा।
खैर, यह सब छोड़िए।
मैं यह कहना चाहता हूँ कि जब हम अपने परिवार के सदस्यों को इतने करीब होने के बावजूद ठीक से समझ नहीं सकते, तो हम दफ़्तर के कर्मचारियों, अपने रिश्तेदारों या पड़ोसियों को कैसे समझ पाएँगे?
हमें क्या हक़ है दूसरे से बुरी बातें कहना या दूसरे के सामने किसी और के बारे में बुरी बातें कहना? क्या हमने समझा है कि उनका मन कैसा है, उनकी परिस्थिति क्या है, उनकी मज़बूरी क्या होगी? क्या हमने उनकी मानसिक परेशानियों को और मानसिक संतुलन को महसूस किया है?
मैं समझता हूँ, हमें दूसरे के बारे में बुरी बात कहने से पहले अपने आप की असलियत जाननी चाहिए। जिनके बारे में हम टिप्पणी देते हैं, उनके मन, मानसिक संतुलन, मज़बूरियाँ और परेशानियों को अपने दिल में उतारकर सच्चे मन से समझना चाहिए। हो सके तो उनकी अच्छाइयों को दूसरों के साथ कहकर बाँटना चाहिए।
यह सोचने की बात है, या समझने की?
***
Discourse on "Understanding" (imaginative write-up)
My respectful greetings to all the dignitaries and seniors present here today.
First of all, I am very grateful to Mr. Mishra ji for giving me the opportunity today to express a few thoughts about 'Understanding' on this stage. I wanted to set aside talk of love, affection, and fabricated stories, and instead, present some truths—or perhaps, 'the other side of the coin'—before you all.
To speak about what life is and how to maintain relationships, I consider myself merely an ignorant, uneducated, helpless, support-less, and foolish person. Nevertheless, my endeavour is to explain my thoughts and the dilemmas of my mind to all of you, using my own definitions.
It is beyond my comprehension how much of my words you will be able to grasp. What life is, and how relationships should be maintained—to speak on all this, I myself feel naive. Still, my honest attempt is to present my perspective to you all through my own definitions.
Do you understand?
Yes, today's topic is 'Understanding.' It is very easy to say, but not so easy to grasp. Forget about reaching the depths of one's own mind; explaining it to others is the real challenge. I will use my own example, as I do not have the right to talk about anyone else.
For some months before and after the marriage, my wife and I were like "strangers to each other." In reality, we were both constantly hiding our true selves. But how long can one keep hiding the truth?
I wanted my wife to understand and follow me, but she wanted me to understand her and obey her. Small matters quickly began to elicit sharply different reactions from both of us.
Once, when a quarrel broke out, she declared: "I will not cook dinner tonight." But she didn't know that I knew how to cook. I wasn't ready to accept defeat, and so I cooked the food myself.
The second time we argued, she announced: "From today, I will not eat dinner at night; I will only cook for you." I thought, "Well, that's good." At least this way, her weight would remain under control.
But one day was the most terrible of all. She launched the "Brahmastra" at me. She said: "I am going to die today." I was genuinely scared, because the image of the police station and the grinding mill (jail) after her death flashed before my eyes. I had to surrender. This effort to reduce her anger proved to be very costly for me.
Yet, I was waiting for a good opportunity. One day I said: "I am fed up; today I will drown myself in the river and die." She replied: "Why, dear! Remember, you need my permission even to scare me. If you must die, why talk about drowning in the river? You must know that due to poor monsoon this time, the water level in the river is low. If you go to drown, you'll hit a stone, break your limbs, and I'll be the one who has to come to the hospital to look after you. Besides, the bedroom fan has been broken for three months. You haven't fixed it yet. At least let the fan be useful for your purpose."
I was truly defeated.
By now, it had become a habit. Years passed amidst the constant quarrels. Life in Bangalore was going on like this. Seeing all this, some colleagues living in our quarters must have conveyed my situation to the Top Management. One day, I was transferred to Delhi. Since my children were studying in college, I had to go to Delhi alone.
Well, let’s leave all those anecdotes aside
What I want to say is this: when we cannot properly understand our own family members, despite being so close to them, how can we possibly understand the employees in the office, our relatives, or our neighbours?
What right do we have to speak ill of others or speak ill of someone else in front of others? Have we ever understood what their state of mind is, what their circumstances are, or what their compulsions might be? Have we truly felt their mental struggles and considered their mental balance?
I believe that before speaking ill of others, we must first know our own reality. We should genuinely put ourselves in the shoes of those we criticise—understanding their mind, mental balance, compulsions, and struggles. If possible, we should share their good qualities with others.
Is this a matter for contemplation, or for understanding?
***
ಇಲ್ಲಿ ಉಪಸ್ಥಿತರಿರುವ ಎಲ್ಲ ಮಾನ್ಯ ಅತಿಥಿಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು ಹಿರಿಯರಿಗೆ ನನ್ನ ಗೌರವಪೂರ್ವಕ ಪ್ರಣಾಮಗಳು.
ಮೊದಲನೆಯದಾಗಿ, ನಾನು ಶ್ರೀ ಮಿಶ್ರಾ ಜಿ ಅವರಿಗೆ ತುಂಬಾ ಆಭಾರಿ ಆಗಿದ್ದೇನೆ, ಏಕೆಂದರೆ ಇಂದು ನನಗೆ ಈ ವೇದಿಕೆಯ ಮೇಲೆ 'ತಿಳುವಳಿಕೆ' (ಅಥವಾ 'ಅರಿವು') ಕುರಿತು ಕೆಲವು ಆಲೋಚನೆಗಳನ್ನು ನಿಮ್ಮೆಲ್ಲರ ಮುಂದೆ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಲು ಅವಕಾಶ ಕಲ್ಪಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಪ್ರೀತಿ-ಪ್ರೇಮ ಮತ್ತು ಸುಳ್ಳು ಕಥೆಗಳನ್ನು ಬದಿಗಿಟ್ಟು, ನಾನು ನಿಮ್ಮ ಮುಂದೆ ಕೆಲವು ಸತ್ಯದ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಅಥವಾ **'ಚಿತ್ರದ ಇನ್ನೊಂದು ಮುಖ'**ವನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸಲು ಬಯಸುತ್ತೇನೆ.
ಜೀವನ ಎಂದರೇನು, ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ಹೇಗೆ ನಿಭಾಯಿಸಬೇಕು - ಈ ಎಲ್ಲದರ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತನಾಡಲು ನಾನೊಬ್ಬ ಅನಕ್ಷರಸ್ಥ, ಅಸಹಾಯಕ, ಆಶ್ರಯವಿಲ್ಲದ ಮತ್ತು ನಾसमझ ವ್ಯಕ್ತಿ. ಆದರೂ ನನ್ನ ಪ್ರಯತ್ನವಿದು: ನನ್ನದೇ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳ ಮೂಲಕ ನನ್ನ ಆಲೋಚನೆಗಳು ಮತ್ತು ಮನಸ್ಸಿನ ದ್ವಂದ್ವಗಳನ್ನು ನಿಮ್ಮೆಲ್ಲರಿಗೂ ವಿವರಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿ.
ನಾನು ನಿಮ್ಮೆಲ್ಲರ ಮುಂದೆ ನನ್ನ ತಿಳುವಳಿಕೆಯನ್ನು ನನ್ನದೇ ಆದ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳ ಮೂಲಕ ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತೇನೆ. ಆದರೆ, ನನ್ನ ಮಾತುಗಳನ್ನು ನೀವು ಎಷ್ಟರ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತೀರಿ ಎಂಬುದು ನನಗೆ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ.
ನೀವು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಂಡಿರಾ?
ಹೌದು, ಇಂದಿನ ವಿಷಯ 'ಅರ್ಥ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಅಥವಾ ತಿಳುವಳಿಕೆ'. ಇದು ಹೇಳಲು ಬಹಳ ಸುಲಭ, ಆದರೆ ಗ್ರಹಿಸಲು ಅಷ್ಟು ಸರಳವಲ್ಲ. ಮನಸ್ಸಿನ ಆಳವನ್ನು ತಲುಪುವುದು ದೂರವಿರಲಿ, ಅದನ್ನು ಬೇರೆಯವರಿಗೆ ವಿವರಿಸುವುದೂ ಸಹ ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಸವಾಲಾಗಿದೆ. ನಾನು ನನ್ನದೇ ಉದಾಹರಣೆಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತೇನೆ, ಏಕೆಂದರೆ ಬೇರೆಯವರ ಬಗ್ಗೆ ಹೇಳುವ ಹಕ್ಕು ನನಗೆ ಇಲ್ಲ.
ಮದುವೆಗೆ ಮೊದಲು ಮತ್ತು ಮದುವೆಯ ನಂತರ ಕೆಲವು ತಿಂಗಳುಗಳವರೆಗೆ ನಾನು ಮತ್ತು ನನ್ನ ಧರ್ಮಪತ್ನಿ "ಮುಖವಾಡಗಳನ್ನು ಧರಿಸಿದಂತೆ" ಇರುತ್ತಿದ್ದೆವು. ನಿಜದಲ್ಲಿ, ನಾವಿಬ್ಬರೂ ನಮ್ಮ ನಿಜ ಸ್ವರೂಪವನ್ನು ಮರೆಮಾಡುತ್ತಿದ್ದೆವು. ಆದರೆ ಎಷ್ಟು ದಿನಗಳವರೆಗೆ ಸತ್ಯವನ್ನು ಮುಚ್ಚಿಡಲು ಸಾಧ್ಯ?
ನನ್ನ ಮಾತುಗಳನ್ನು ನನ್ನ ಪತ್ನಿ ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಂಡು ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳಬೇಕೆಂದು ನಾನು ಬಯಸುತ್ತಿದ್ದೆ, ಆದರೆ ನಾನು ಆಕೆಯ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಂಡು ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳಬೇಕೆಂದು ಆಕೆ ಬಯಸುತ್ತಿದ್ದಳು. ಸಣ್ಣ ಸಣ್ಣ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲೂ ನಮ್ಮಿಬ್ಬರಲ್ಲೂ ಭಿನ್ನ ಭಿನ್ನ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳು ಶುರುವಾದವು.
ಒಮ್ಮೆ ಜಗಳವಾದಾಗ, ಆಕೆ ಹೇಳಿದಳು: "ನಾನು ಇವತ್ತು ರಾತ್ರಿ ಅಡುಗೆ ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ." ಆದರೆ ನನಗೆ ಅಡುಗೆ ಮಾಡಲು ಬರುತ್ತದೆ ಎಂಬುದು ಆಕೆಗೆ ತಿಳಿದಿರಲಿಲ್ಲ. ನಾನು ಸೋಲಲು ಸಿದ್ಧನಿರಲಿಲ್ಲ, ಹಾಗಾಗಿ ನಾನೇ ಅಡುಗೆ ಮಾಡಿದೆ.
ಎರಡನೇ ಬಾರಿ ಜಗಳವಾದಾಗ, ಆಕೆ ಹೇಳಿದಳು: "ಇವತ್ತಿನಿಂದ ನಾನು ರಾತ್ರಿ ಊಟ ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ, ಕೇವಲ ನಿಮಗೋಸ್ಕರ ಮಾತ್ರ ಅಡುಗೆ ಮಾಡುತ್ತೇನೆ." ನಾನು ಯೋಚಿಸಿದೆ, "ಸರಿ, ಒಳ್ಳೆಯದೇ ಆಯಿತು." ಕನಿಷ್ಠ ಈ ನೆಪದಲ್ಲಾದರೂ ಆಕೆಯ ತೂಕ ನಿಯಂತ್ರಣದಲ್ಲಿರುತ್ತದೆ.
ಆದರೆ ಮತ್ತೊಂದು ದಿನವಂತೂ ಅತ್ಯಂತ ಭಯಾನಕವಾಗಿತ್ತು. ಆಕೆ ನನ್ನ ಮೇಲೆ "ಬ್ರಹ್ಮಾಸ್ತ್ರ" ಪ್ರಯೋಗ ಮಾಡಿದಳು. ಆಕೆ ಹೇಳಿದಳು: "ನಾನು ಇವತ್ತು ಸಾಯಲು ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದೇನೆ." ನಾನು ನಿಜಕ್ಕೂ ಹೆದರಿಬಿಟ್ಟೆ, ಏಕೆಂದರೆ ಆಕೆ ಸತ್ತ ನಂತರ ಜೈಲಿನ (ಬೀಸುವ ಕಲ್ಲಿನ) ದೃಶ್ಯ ಮತ್ತು ಪೊಲೀಸ್ ಠಾಣೆಯ ದೃಶ್ಯ ನನ್ನ ಕಣ್ಣೆದುರು ಬಂದಿತು. ನಾನು ಶರಣಾಗಬೇಕಾಯಿತು. ಆಕೆಯ ಕೋಪವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಮಾಡಿದ ಆ ಪ್ರಯತ್ನ ನಿಜಕ್ಕೂ ಅತಿ ಕಠಿಣವಾದದ್ದು.
ಆದರೂ ನಾನು ಒಂದು ಒಳ್ಳೆಯ ಅವಕಾಶಕ್ಕಾಗಿ ಕಾಯುತ್ತಿದ್ದೆ. ಒಂದು ದಿನ ನಾನು ಹೇಳಿದೆ: "ನನಗೆ ಸಾಕಾಗಿದೆ, ಇಂದು ನಾನು ನದಿಯಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಿ ಸಾಯುತ್ತೇನೆ." ಆಕೆ ಹೇಳಿದಳು: "ಏಕೆ ರೀ! ನೆನಪಿರಲಿ, ನನ್ನನ್ನು ಹೆದರಿಸಲು ಕೂಡ ನಿಮಗೆ ನನ್ನ ಅನುಮತಿ ಬೇಕು. ಸಾಯುವುದೇ ಆದರೆ, ನದಿಯಲ್ಲಿ ಮುಳುಗುವ ಮಾತೇಕೆ? ನಿಮಗೆ ತಿಳಿದಿರಬಹುದು, ಈ ಬಾರಿ ಮಳೆಗಾಲದ ಕೊರತೆಯಿಂದಾಗಿ ನದಿಯಲ್ಲಿ ನೀರು ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆ. ಒಂದು ವೇಳೆ ಮುಳುಗಲು ಹೋದರೆ, ಯಾವುದಾದರೂ ಕಲ್ಲಿಗೆ ತಾಗಿ, ಕೈಕಾಲು ಮುರಿದುಕೊಂಡು ಆಸ್ಪತ್ರೆಯಲ್ಲಿ ನಿಮ್ಮನ್ನು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಲು ನಾನೇ ಬರಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಹೇಗೂ, ಮಲಗುವ ಕೋಣೆಯ ಫ್ಯಾನ್ ಮೂರು ತಿಂಗಳಿಂದ ಕೆಟ್ಟು ನಿಂತಿದೆ. ನೀವು ಇಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ಸರಿಪಡಿಸಿಲ್ಲ. ಕನಿಷ್ಠ ಅದನ್ನಾದರೂ ನಿಮ್ಮ ಉದ್ದೇಶಕ್ಕೆ ಉಪಯೋಗಿಸಿ." ನಾನು ನಿಜವಾಗಿಯೂ ಸೋತುಹೋದೆ.
ಈಗ ಅದು ಅಭ್ಯಾಸವಾಗಿ ಹೋಗಿತ್ತು. ಜಗಳದ ನಡುವೆಯೇ ಹಲವು ವರ್ಷಗಳು ಕಳೆದುಹೋದವು. ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ಜೀವನ ಹೀಗೇ ಸಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಇದನ್ನು ನೋಡಿದ, ನಮ್ಮ ಕ್ವಾರ್ಟರ್ನಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಕೆಲವು ಸಹೋದ್ಯೋಗಿಗಳು ನನ್ನ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಮೇಲಧಿಕಾರಿಗಳ ತನಕ ತಲುಪಿಸಿರಬಹುದು. ಒಂದು ದಿನ ನನಗೆ ದೆಹಲಿಗೆ ವರ್ಗಾವಣೆಯಾಯಿತು. ನನ್ನ ಮಕ್ಕಳು ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ಓದುತ್ತಿದ್ದುದರಿಂದ, ನಾನು ಒಬ್ಬಂಟಿಯಾಗಿ ದೆಹಲಿಗೆ ಹೋಗಬೇಕಾಯಿತು.
ಸರಿ, ಇವೆಲ್ಲವನ್ನೂ ಬಿಡಿ.
ನಾನು ಹೇಳಲು ಬಯಸುವುದೇನೆಂದರೆ, ನಮ್ಮದೇ ಕುಟುಂಬದ ಸದಸ್ಯರನ್ನು ಇಷ್ಟು ಹತ್ತಿರವಿದ್ದರೂ ನಾವು ಸರಿಯಾಗಿ ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗದಿದ್ದಾಗ, ನಾವು ಕಚೇರಿಯ ನೌಕರರನ್ನು, ನಮ್ಮ ಸಂಬಂಧಿಕರನ್ನು ಅಥವಾ ನೆರೆಹೊರೆಯವರನ್ನು ಹೇಗೆ ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯವಾದೀತು?
ಬೇರೆಯವರ ಬಗ್ಗೆ ಕೆಟ್ಟ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಆಡಲು ಅಥವಾ ಇನ್ನೊಬ್ಬರ ಮುಂದೆ ಮತ್ತೊಬ್ಬರ ಬಗ್ಗೆ ಕೆಟ್ಟ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಹೇಳಲು ನಮಗೇನು ಹಕ್ಕಿದೆ? ಅವರ ಮನಸ್ಸು ಹೇಗಿದೆ, ಅವರ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಏನು, ಅವರ ಅನಿವಾರ್ಯತೆ ಏನಾಗಿರಬಹುದು ಎಂಬುದನ್ನು ನಾವು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದೇವೆಯೇ? ಅವರ ಮಾನಸಿಕ ತೊಂದರೆಗಳು ಮತ್ತು ಮಾನಸಿಕ ಸಮತೋಲನವನ್ನು ನಾವು ನಿಜವಾಗಿಯೂ ಅನುಭವಿಸಿದ್ದೇವೆಯೇ?
ನಾವು ಬೇರೆಯವರ ಬಗ್ಗೆ ಕೆಟ್ಟ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಹೇಳುವ ಮೊದಲು ನಮ್ಮದೇ ನಿಜ ಸ್ವರೂಪವನ್ನು ಅರಿತುಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ನಾವು ಯಾರ ಬಗ್ಗೆ ಟೀಕೆ ಮಾಡುತ್ತೇವೆಯೋ, ಅವರ ಮನಸ್ಸು, ಮಾನಸಿಕ ಸಮತೋಲನ, ಅನಿವಾರ್ಯತೆಗಳು ಮತ್ತು ತೊಂದರೆಗಳನ್ನು ನಮ್ಮ ಹೃದಯದ ಅಂತರಾಳದಿಂದ ಯೋಚಿಸಿ ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಸಾಧ್ಯವಾದರೆ, ಅವರ ಒಳ್ಳೆಯ ಗುಣಗಳನ್ನು ಇತರರೊಂದಿಗೆ ಹೇಳಿ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು.
ಇದು ಯೋಚಿಸಬೇಕಾದ ವಿಷಯವೇ, ಅಥವಾ ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಾದ ವಿಷಯವೇ?
***
